Limited şirket hisse devri, uygulamada basit bir işlem gibi görülen ancak dikkatli takip edilmediği zaman ağır sonuçları olan bir işlemdir. Muhakkak hukuki yardım alınarak takip edilmelidir.
Aşağıda limited şirket pay devri süreci ile ilgili merak edilen tüm soruları yanıtladık. Dikkatli ve sırasına göre okumanızı öneririz.
Limited Şirket Hisse Devri Nasıl Yapılır?
Limited şirket hisse devir (limited şirket pay devri), en basit anlatımla, satıcı ile alıcı arasındaki bir devir sözleşmesi ile birlikte noterde yapılır. Limited şirket hisse devri için genel kurul onayı önemli bir şarttır.
Limited şirket hisse devri süreci, dikkat edilmesi gereken önemli detaylara sahiptir. Bu süreçte hukuki danışmanlık almak gerekir.
Limited Şirket Hisse Devri Masrafları
2024 yılı Ticaret Sicili Hizmet Bedelleri listesi, limited şirket pay devir işleminde 2000 TL hizmet bedeli alınacağını yazmaktadır. Ticaret Sicil Gazetesi ilan ücreti ise kelime başına alınır. 2024 tarifesinde kelime başına 2,95 TL alınacağı belirlenmiştir.
Bunun haricinde diğer giderler pay devir bedeline bağlı olarak oransal olarak değişir. Ancak pay devri, genel olarak limited şirket işlemleri arasında masrafı az olan süreçlerden birisidir.
Limited şirket hisse devri avukatlık ücreti, avukat ile müvekkil arasında serbest şekilde belirlenir. Bu konuda barolar tarafından yayınlanan avukatlık ücret tarifesi mevcuttur.
İstanbul 2 Nolu Barosu 2024 tarifesinde limited şirket hisse devri işlemi için belirlenen avukatlık ücreti 33.000,00 TL’dir. Ancak bu ücret somut olayın kapsamına göre, yapılacak işlerin çeşitliliğine göre artabileceği gibi azalabilir de.
Limited Şirket Hisse Devrinde Gerekli Evraklar
Limited şirket pay devri sürecinde bir takım evraklar gerekmektedir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- İmzalı kaşeli devir bildirim dilekçesi
- Hisse devrine onay verildiğine dair limited şirket genel kurul kararı
- Noter onaylı limited şirket hisse devir sözleşmesi
- Pay defterinin işlendiği sayfasının örneği
Bazı özel durumlarda şu evraklar gerekir:
- Devreden veya devralan ortak eğer tüzel kişi ise; o yıl içinde alınmış ticaret sicili tasdiknamesi
- Devreden veya devralan ortak yabancı ise; gerçek şahıslar için noter onaylı pasaport tercümesi
- Devreden veya devralan ortak yabancı tüzel kişi ise; yetkili merciden alınmış apostil şerhli ve noter onaylı sicil belgesi tercümesi
- Vefat nedeniyle hisse devri veya dağılımı yapılıyor ise; veraset ilamı aslı ve bu karara dayanılarak yapılan hisse dağılımının yer aldığı genel kurul kararı (noter onaylı)
- Kimlik Paylaşım Sisteminde ikametgah kaydı bulunmayan veya nüfus kaydı başka ilde olan yeni ortak için ikametgah belgesi
- Reşit olmamış (18 yaşından küçük) ortak söz konusu ise; anne babasının yahut mahkeme tarafından atanmış kayıma ait imzaların bu sayılan evraklarda bulunması
- Genel kurul toplantısı çağrılı yapılmışsa çağrının ilan edildiği Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi örneği
Limited Şirket Hisse Devir Sözleşmesi
Taraflarca ilk yapılması gereken husus geçerlilik şartlarını taşıyan bir limited şirket hisse devir sözleşmesi yapmak olmalıdır. Bu sözleşmede şunlar yer almalıdır;
- Hisseyi alacak ve satacak olan tarafa ilişkin temel kimlik bilgileri,
- Devir bedeli ve ödeme şekli,
- Ek ödemeler ve yan edimler,
- Rekabet yasağı, rekabet yasağının diğer ortakları kapsayıp kapsamayacağı,
- Önerilmeye muhatap olma,
- Alım, önalım ve geri alım hakkı olup olmadığı, şartları,
- Sözleşmeye uymama halinde uygulanacak cezai şart.
Belirtmek gerekir ki limited şirket pay devrinde en önemli aşamalarından birisi bu hisse devir sözleşmesi aşamasıdır. Bu sözleşme noter tarafından tasdik edileceği için uzun ve orta vadede sorun çıkarmayacak şekilde hazırlanmalıdır.
Kesinlikle taslak ve hazır metinlerden uzak durulmalıdır. Taraflar arasındaki hukuki ilişkiyi en iyi şekilde ortaya koyacak bir sözleşme, şirketler hukuku avukatı tarafından hazırlanmalıdır.
Limited Şirket Pay Devrinde Genel Kurul Onayı
Limited şirket hisse devrinde genel kurul onayı şarttır. Bu durum Türk Ticaret Kanunu m. 595/2 hükmünde yer alır. Limited şirket pay devri ancak genel kurul onay verince geçerli olur. Ticaret siciline tescil için de genel kurul onayı şarttır.
Genel kurul kararı MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) üzerinden kaydedilmelidir. Genel kurulun onay vermemesi durumunda nasıl hareket edilmesi gerektiği aşağıda izah edilmiştir.
ÖNEMLİ: Genel kurul kararını, hissesini devreden ortağın da imzalaması gerekmektedir. Zira sözleşme ile devir henüz gerçekleşmiş değildir. Genel kurul kararından sonra devir gerçekleşmiş sayılır.
DİKKAT: Genel kurul kararında sermayenin ödendiğine ilişkin detay vermeye gerek yoktur. Eğer sermayenin ödendiği belirtiliyorsa bu durumda faaliyet belgesi ve rapor da eklenmelidir.
Limited Şirket Pay Devri Aşamaları
Limited şirket hisse devri aşamaları 6 temel aşama olarak özetlenebilir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Limited şirket pay devri sözleşmesinin yapılması,
- Sözleşmenin noterde onaylatılması,
- Limited şirket hisse devrini onaylayan genel kurul kararının alınması,
- Kararın ve devirin Ticaret Siciline tescil edilmesi,
- Devrin Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanması (tescilden sonra kendiliğinden yayınlanır),
- Devir işleminin vergi dairesine ve SGK’ya bildirilmesi.
Limited şirket hisse devri aşamaları esasında çok karmaşık değildir. Süreç hızlı bir şekilde tamamlanabilir. Ancak bu aşamalardan birinde yapılacak basit bir hatanın ciddi hukuki problemlere yol açtığını görmekteyiz. Daha sonradan bu hatayı düzeltmek kimi zaman mümkün olmamakta, kimi zaman mümkün olmakla birlikte ciddi zarar ortaya çıkabilmektedir.
Limited Şirket Hisse Devrinde Vergilendirme ve Harç
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu mükerrer 80. madde düzenlemesi “ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar” değer artış kazancı olarak değerlendirilir ve gelir vergisine tabidir. “Elden çıkarma” deyimi ile kastedilenin ne olduğu da gene aynı maddede “satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder” olarak yer almıştır. Yani limited şirket hissesini devreden kişi eğer değer artışı elde etmişse bunun gelir vergisini ödemek durumundadır.
Gerçek kişilerin pay devrinde KDV ödenmez. Bu işlemden elde edilen gelir KDV’ye tabi değildir. Ancak kurum ve şirketlerin sahip oldukları limited şirket hisse payının devri için; eğer limited şirket hissesi devralındıktan sonra 2 yıl içinde satılırsa bu KDV yükümlülüğü doğmaz. Ancak 2 yıldan sonra devredilirse KDV yükümlülüğü doğar. Ayrıca limited şirket hisse devrinde damga vergisi ve harç ödenmez
Bunu bir tablo ile göstermek gerekirse;
| Limited Şirket Hisse Devrinin Vergilendirilmesi | |
| Gelir Vergisi | Vardır |
| Gerçek Kişi Hisse Devrinde KDV | Yoktur |
| Tüzel Kişi Hisse Devrinde KDV | 2 yılı aşkın sahiplikte vardır, 2 yıldan az sahiplikte yoktur |
| Damga Vergisi | Yoktur |
| Harç | Yoktur |
Hissesini Devreden ve Devralan Ortakların Şirket Borçlarından Sorumluluğu
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun madde 35 hükmü uyarınca; limited şirket ortakları limited şirketin kamu borçlarından hisseleri oranında şahsen sorumludur. Ancak bunun için önce kamu borcunun limited şirketten tahsil edilmeye çalışılması ve tahsil edilememesi gerekir.
Limited şirketin kamu borçları dışında kalan borçları; yani diğer şahıs ve şirketlere olan borçları, ortakları şahsen ilgilendirmez. Ortaklar bu borçlardan kişisel olarak sorumlu olmazlar.
Limited şirket hisse devrinde, hisseyi devralan ortak, devirden önceki kamu borçlarından, devreden ortakla birlikte müteselsil sorumlu olur. Yani her ikisi birlikte bu borçlar sorumlu olur. Devreden ortak, devirden sonra doğan kamu borçlarından sorumlu olmaz.
Limited şirket devrinde borçlardan sorumluluk durumunu bir tablo ile gösterebiliriz:
| Devreden Ortak | Devralan Ortak | |
| Devirden Önce Doğan Borç | Sorumludur | Sorumludur |
| Devirden Sonra Doğan Borç | Sorumlu Değildir | Sorumludur |
| Devirden Önce Doğup Devirden Sonra Ödenecek Borç | Sorumludur | Sorumludur |
ÖNEMLİ: Kimi zaman işletme devri ile limited şirket devri karıştırılmaktadır. İşletme devrinde ortakların sorumluluğu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu m. 202 ile düzenlenmiştir. Bir işletmeyi aktif ve pasifleri ile devralan kişi işletmenin önceki borçlarından sorumlu olur. Devreden kişi de 2 yıl süre ile bu borçlardan sorumlu olur. Bu süre, devir işleminin devralan tarafından Ticaret Sicil Gazetesinde duyurulmasından itibaren başlar. Eğer bu duyuru yapılmamışsa 2 yıllık süre başlamamış olur. “Limited şirket hisse devri 2 yıl sorumluluk” olarak karıştırılan mesele budur.
LİMİTED ŞİRKET HİSSE DEVRİNDE SIK SORULAN SORULAR
Yukarıda limited şirket hisse devri ile ilgili temel bilgilerden bahsettik. Aşağıda bu konuda sık sorulan soruların yanıtlarını bulacaksınız.
Limited Şirket Hisse Devrine Genel Kurul Onay Vermezse Ne Olur?
Limited şirket esas sözleşmesinde hisse devrine verilecek onay ile ilgili bir hüküm eklenmemişse; limited şirket genel kurulu herhangi bir sebep göstermeden pay devri talebini reddedebilir. Ayrıca genel kurul, hisseyi satın alacak olan ortağın mali olarak şirketin ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getiremeyeceğini düşünüyorsa ondan bir teminat isteyebilir. Bu teminat gösterilmezse gene pay devri talebini reddedebilir. Bu durumda limited şirket ortağının haklı sebeple ortaklıktan çıkma hakkı doğar.
Tescil ve Pay Defteri Kaydı Nasıl Yapılır?
Limited şirket hisse devrinde tescil ve pay defteri kaydı sicile MERSİS üzerinden kaydedilir. Aslında bu başvuruda; genel kurul kararı, tescil dilekçesi, pay defteri fotokopisi ve noter devir sözleşmesi birlikte eklenir.
Senede Bağlı Payların Devri Nasıl Yapılır?
Senede bağlı payların devri konusunda Yargıtay’ın eski tarihli birkaç kararı ve hukuk doktrinindeki bazı farklı görüşler sürecin şartlarını farklı olarak gösterse de uygulamada senede bağlı payların devri TTK 595 hükmüne göre yani yukarıda izah ettiğimiz prosedüre göre gerçekleşir.
Miras Kalan Limited Şirket Hisse Devri Nasıl Yapılır?
Miras kalan limited şirket hisse devrinde tek farklılık; pay devri tescilinde istenen evraklar arasına veraset ilamı aslını ve hisse dağılımını gösterir noter onaylı genel kurul kararını eklemek olacaktır. Onun haricinde süreç aynıdır.
Boşanmada Limited Şirket Hisse Paylaşımı ve Devri Nasıl Yapılır?
Anlaşmalı boşanmada limited şirket hissesi ile ilgili taraflar dilediği şekilde anlaşabilir. Çekişmeli boşanmada limited şirket hisseleri mal rejiminin tasfiyesi davasına konu olur. Ancak limited şirket malları tasfiyeye konu olmaz, şirket mallarına tedbir konulamaz. Çünkü o mallar eşlere değil şirket tüzel kişiliğine aittir. Boşanma sonrasında mal paylaşımı yapılacağı zaman mahkeme şirket hisselerinin parasal karşılığını bilirkişiye hesaplatır ve şirket hisselerini elinde bulunduran taraf diğer tarafa, kaba bir tabirle, bu değerin yarısını öder.
Limited Şirket Hisse Devri İptali Davası Açılabilir mi?
Limited şirket hisse devri iptal edilebilir. Ancak bunun için; mirastan mal kaçırma, satın alanın irade sakatlığı veya muvazaalı devir gibi durumlar söz konusu olmalıdır. Ayrıca limited şirket hisse devrinin iptalini, bu tür kötüniyetli devirlerden zarara uğramış kişiler talep edebilir. Mirastan mal kaçırma durumunda diğer mirasçılar bunu dava edebilir. Hata, hile veya ikrah ile iradesi sakatlanmış kişi bunu dava edebilir. Yahut muvazaalı yani göstermelik bir devirde bundan zarara uğramış olan kişi bu davayı açabilir. Süresi ve usul işlemleri, neyden ötürü davanın açılacağına göre değişir.
Limited Şirket Hisse Devri Vekaletname ile Yapılabilir mi?
Limited şirket hisse devri vekaletname ile yapılabilir. Bunun için özel vekaletname gerekir. Yani vekaletnamede limited şirket hisse devrine ilişkin özel yetki verilmiş olmalıdır.
Limited Şirket Hisse Devri Zamanaşımı Var mı?
Limited şirket hisse devrinde bir zamanaşımı bulunmaz. Taraflar dilediği zaman prosedüre uymak şartıyla devir yapabilir.
Limited Şirket Hisse Devrinde SGK Bildirimi Yapılmalı mı?
Limited şirket hisse devrinde en son aşama vergi dairesine ve SGK’ya devrin bildirilmesidir. Yani SGK bildirimi yapılmak zorundadır.
Limited Şirket Pay Devri Ne Kadar Sürer?
Limited şirket pay devri, gerekli evraklar düzgün bir şekilde hazırlandığı takdirde aşağı yukarı 3-4 gün arası bir sürede tamamlanır.
Limited Şirket Pay Devri Engellenebilir mi?
Limited şirket pay devri, şirket genel kurulu tarafından engellenebilir. Devre onay verilmediği takdirde devir hüküm doğurmaz, geçersiz olur. Limited şirket hisselerine ihtiyati tedbir de konulabilir. Bu ancak bir dava yolu ile mümkün olur.
Limited Şirket Hisse Devri Noterden Yapılmak Zorunda mı?
Limited şirket pay devri noterden yapılmak zorundadır. Türk Ticaret Kanunu m. 595/1 hükmü uyarınca limited şirket hisse devri sözleşmesi ve limited şirket hisse devir vaadi sözleşmesi yazılı olmak zorunda ve noterce imzaların tasdik edilmesi gerekir.
Limited Şirket Pay Devrinden Sonra Tek Ortağa Düşerse Ne Yapılmalı?
Türk Ticaret Kanunu m. 574 hükmüne göre ortak sayısı bire düştüğünde bu sonucu doğuran işlemden itibaren 7 gün içinde bu durum limited şirket müdürüne yazılı olarak bildirilir. Müdür de bildirimi almasından itibaren 7 gün içinde bu değişikliği, kalan tek ortağın adını, yerleşim yerini ve vatandaşlığını tescil ve ilan ettirir. Aksi halde müdür, olası zararlardan sorumlu olur.
Limited Şirket Hissesi İçin Reddi Miras Yapılabilir mi?
Limited şirket hissesi miras kalabilir. Bu miras için de reddi miras hakkı vardır. Limited şirket hisse devri için reddi miras süresi 3 aydır. Bu süre mirasbırakanın ölümünden itibaren başlar. Mirasbırakanın ölümü sonradan öğrenilmişse, 3 aylık süre öğrenme tarihi ile başlar.
Limited Şirket Hisse Devrinde Önalım Hakkı Var mı?
Türk Ticaret Kanunu m. 577/1-b düzenlemesi uyarınca; şirket sözleşmesinde yer alması halinde ortaklara veya şirkete önalım hakkı tanınabilir. Sadece önalım hakkı değil, bunun yanında alım, geri alım gibi haklar da tanınabilir. Ancak limited şirket esas sözleşmesinde bu tür bir önalım hakkı öngörülmemişse ortakların böyle bir hakkı bulunmaz.
Limited Şirket Hisse Devri Ne Zaman Hüküm İfade Eder?
Limited şirket hisse devri, noterde yapılan devir sözleşmesine genel kurul tarafından onay verildiği zaman hüküm ifade eder.
Sonuç
Limited şirket hisse devri sürecine ilişkin genel bilgiler verdik, merak edilen soruları yanıtladık. Bu süreç kesinlikle küçümsenmemelidir. Zira çoğu devir işleminin kendine has özellikleri vardır. Uzun ve orta vadede vadede sorun yaşamamak adına önce avukata sormak gerekir.