Blog

Deport kaldırma davası, yani sınırdışı kararına karşı itiraz, uygulamada sıklıkla görülen hukuki işler arasında yer alır. Bir yabancı hakkında deport süreci başlamışsa çok hızlı hareket etmek gerekir.

Yazımızda deport kaldırma ile ilgili merak edilen tüm soruları yanıtladık. Süreci başından sonuna kadar izah ettik. Dikkatli okumanızı öneririz.

Deport Ne Demek?

Türkiye’de bulunan yabancıların, çeşitli nedenlere dayanılarak Türkiye sınırlarından çıkarılması ve Türkiye’ye tekrar girişlerinin yasaklanmasına deport (sınır dışı) kararı denir.

Deport kararı ile ilgili yasal düzenlemeler, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 52 ve devamında yer alır.

ÖNEMLİ: Bir yabancı deport edilmek üzere geri gönderme merkezine alındığı zaman, hızlı ve dikkatli hareket etmek gerekir. Doğru adımlar atıldığı zaman yabancının deport işlemi durdurulabilir. Bu süreçte muhakkak bir deport avukatı ile çalışmak gerekir.

Deport Nasıl Kaldırılır?

Deport kaldırma işlemi yalnızca dava yolu ile mümkündür. Yabancı kişi, geri gönderme merkezine alınarak ona deport (yani sınır dışı etme) kararı tebliğ edilir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 53/3 hükmüne göre, bu kararın tebliğinden itibaren 7 günlük süre içerisinde idare mahkemesinde dava açarak deport işlemi durdurulur.

Deport kararına karşı dava açıldığı anda deport işlemi kendiliğinden durur. 6458 sayılı yasanın 53/3 maddesine göre dava bitene kadar yabancının deport edilmesi mümkün değildir.

Eğer bu dava kazanılırsa, yabancı artık bir daha aynı nedenden ötürü sınır dışı edilemez. Ancak dava kaybedilirse yabancı sınır dışı edilir.

Mahkeme bu davada çeşitli incelemeler yapar. Deport kaldırma davasında yabancılar için çeşitli savunma mekanizmalar vardır.  Bununla ilgili detaylara aşağıda yer verdik.

Geri Gönderme Merkezi ve İdari Gözetim Kararı

Yabancı kişi hakkında deport kararı verildiği veya verileceği zaman, yabancı kişi idari gözetim altına alınabilir. İdari gözetim kararı zorunlu değildir. Yabancı kişinin kaçma veya kaybolma riski varsa, Türkiye’ye giriş – çıkış kurallarını ihlal etmişse veya sahte belge kullanmışsa yabancı kişi idari gözetim altına alınarak geri gönderme merkezine gönderilir.

Geri gönderme merkezine alınan yabancı hakkında 48 saat içerisinde deport ve idari gözetim kararı verilmek ve yabancıya tebliğ edilmek zorundadır. Yani burada alınan iki karar vardır. Birisi sınırdışı kararı diğeri idari gözetim kararıdır. 

Dava açarak deport işlemi durdurulabilir ancak bu durum doğruda yabancının geri gönderme merkezinden salınacağı anlamına gelmez. Yabancının geri gönderme merkezinden çıkabilmesi için idari gözetim kararına itiraz edilmelidir. Bu itiraz Sulh Ceza Hakimliğine yapılır. Bununla ilgili detaylara “idari gözetim kararına itiraz” başlıklı yazımızda yer verdik.

Deport Kaldırma Davası Nedir?

Deport kararının verilmesinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesinde açılan ve sınır dışı kararının kaldırılması talebini içeren davaya “deport iptali” veya “deport kaldırma” davası denir.

Yabancıların deport edilmesini engelleyen bir çok neden vardır. Bunların bir kısmı Türk kanunlarında yer alır. Bir kısmı ise Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarda yer alır.

Deport kaldırma davası açıldığı anda yabancının sınır dışı edilmesi işlemi kendiliğinden durur. Ancak bu davanın açıldığına dair Göç İdaresine bilgi verilmelidir. Yabancı eğer deport işlemine kendi rıza gösterirse bu durumda dava açılmasına rağmen deport edilebilir.

Depor Kaldırma Davası ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Yukarıda genel sürece ilişkin bazı temel bilgiler verdik. Şimdi deport kaldırma davası ile ilgili sık sorulan soruları yanıtlayacağız.

Deport Kaldırma Ücreti Ne Kadardır?

Deport kaldırma davasının çeşitli masrafları vardır. Öncelikle deport kaldırma davası açarken harç ve yargılama gideri ödenir. İdari gözetim kararına itirazın herhangi bir harcı ya da masrafı bulunmamaktadır. 

Bunun haricinde geri gönderme merkezinde bazı masraflar çıkmaktadır. Çünkü yabancı kişiler genellikle İstanbul veya Ankara geri gönderme merkezine alındıktan sonra yalnızca 1 ya da 2 gün orada tutulur. Sonrasında Türkiye’nin çeşitli illerindeki geri gönderme merkezlerine sevkedilir. Bunun sebebi, İstanbul ve Ankara illerindeki yoğunluktur. Bu tür bir durumda o ilde dosya sorgulama, dosya örneği alma ve dava açtıktan sonra buna ilişkin bilgilendirme yapma sürecinin bir takım masrafı çıkmaktadır.

Avukatlık ücreti genellikle Baro ücret tarifesine göre belirlenir.

Bunu bir tablo ile göstermemiz gerekirse;

	DEPORT KALDIRMA ÜCRETİ 2023
Deport kaldırma davası harç ve gideri	1500 TL civarı
İdari gözetim kararına itiraz	–
Geri gönderme merkezi masrafları	3000 TL civarı
Avukatlık Ücreti	Duruşmalı 35.000 TL, duruşmasız 30.000 TL (Bu rakam Baro tarafından tavsiye edilen tutardır, somut olayın özelliklerine göre artabilir veya azalabilir)

Deport Kaldırma Dilekçesi

Deport kaldırma dava dilekçesi muhakkak deneyimli bir deport avukatı tarafından hazırlanmalıdır. Bu dilekçe taslak, kopyala-yapıştır metinlerden yola çıkılarak hazırlanmamalıdır. Aksi halde dava kaybedilir. Burada örnek olması açısından dava dilekçesinin genel görünümünü gösterebiliriz. Şöyle ki;

…(KARARI VEREN İL) NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİNE

DAVA DİLEKÇESİ

DAVACI: Yabancı kişinin adı, soyadı, varsa yabancı kimlik numarası ve adresi yazılır.

VEKİLİ: Avukat adı soyadı, adresi yazılır.

DAVALI: Kararı veren valilik, detsis numarası ve adresi yazılır.

DAVA: İdari işlemin iptali davası (deport kaldırma)

KONU: İlgili idari işleme ilişkin detay ve numara verilir.

TEBLİĞ TARİHİ: İdari işlemin tebliğ tarihine yer verilir.

AÇIKLAMALAR :

Öncelikle duruma ilişkin tespit yapılmalı, yaşanan vakıa özetlenmelidir. İdarenin verdiği deport kararının haksız oluşu izah edilmelidir. Emsal olabilecek Danıştay kararlarına ve Anayasa Mahkemesi Kararlarına atıf yapılmalıdır. Savcılık dosyası varsa buna ilişkin değerlendirme yapılmalıdır. Müzekkere yazılarak belge veya delil talep ediliyorsa bunlar belirtimelidir. En önemlisi ise, yabancının sınır dışı edilmesi ihtimalinde gönderileceği ülkede yaşayacağı zorluklar ve bu kapsamda uluslararası anlaşmalar uyarınca deport edilemeyeceği gibi hususlara yer verilmelidir. Her deport kaldırma dilekçesi, kendine has özelliklere sahip olduğundan birbirinden farklılık arzeder. Dikkatli ve özenli hazırlanmalıdır. Usule ilişkin hata yapılmamalıdır. Aksi halde telafisi güç zarar doğar.

YASAL DAYANAK: 2577 sayılı İYUK, 6458 sayılı YUKK

HUKUKİ DELİL VE EK: Deport kararı, savcılık dosyası, Danıştay kararları, Anayasa Mahkemesi kararları, tanık, yemin, keşif, isticvap, bilirkişi incelemesi ve sair yasal delil

NETİCE VE TALEP: Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerden ötürü; 

1- Dava konusu sınır dışı kararı işleminin iptaline,

2- Yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı idare üzerinde bırakılmasına,

karar verilmesinği saygı ile arz ve talep ederim. (Tarih)

İsim – Soyisim

İmza

Av. Arif Hikmet ŞAFAK

Bu şekilde deport kaldırma dilekçesi bitirilmiş olur. Dilekçeye ek olarak konuya ilişkin savcılık evrakları, kimlik,  vs. eklenmelidir. Ancak deport kaldırma dilekçesi muhakkak bir avukat tarafından hazırlanmalıdı

Sınırdışı Edilme Sebepleri Nelerdir?

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Kanunu madde 54 sınır dışı edilecek olan yabancıları, madde 55 ise sınırdığı edilemeyecek yabancıları konu edinmiştir. Buna göre şu sayılan;

• 5247 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 59 hükmüne göre; hakkında hapis cezasına hükmedilen yabancılar,
• Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olan yabancılar,
• Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yaptığı başvurularda gerçek dışı ve sahte bilgi – belge kullanan yabancılar,
• Türkiye’de gayri meşru yollarla kazanç sağlayan yabancılar,
• Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan yabancılar,
• Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşan veya vizesi iptal edilen yabancılar,
• İkamet izinleri iptal edilen yabancılar,
• İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal eden yabancılar,
• Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar,
• Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal eden yahut bu hükümleri ihlale teşebbüs eden yabancılar,
• Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilen yabancılar,
• Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan yararlandırılmayan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden Türkiye’de kalma hakkı bulunmayan yabancılar,
• İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayan yabancılar,
• Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilen yabancılar

deport edilebilir.

Görüldüğü üzere deport kararı sebepleri burada sayılmıştır. Ancak uygulamada bir yabancının herhangi bir suça karışmış olması durumunda, suçlu bulunup bulunmamasına bakılmadan doğrudan deport işlemi yapılmaktadır. Örneğin; basit bir kavga olayına karışan yabancı hemen deport edilmeye çalışılır. Bunlar hukuka aykırı uygulamalardır. Bu durumda hızlı bir şekilde deport kaldırma süreci başlatılarak yabancının sınır dışı edilmesi engellenmelidir.

Kimler Sınır Dışı Edilemez?

6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Kanunu madde 55 hükmü sınır dışı edilemeyecek yabancıları hüküm altına almıştır. Buna göre;

• Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunan,
• Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülen,
• Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayan,
• Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olup insan ticareti mağduru olan
• Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağduru olan

bu sayılan yabancılar sınır dışı edilemez. Kanunda “sınır dışı edilmesi gerekenler” kapsamında yer alsa bile bu özellikleri taşıyan yabancı deport edilemez.

Bunun haricinde Danıştay kararlarında ve Anayasa Mahkemesi kararlarında bazı özel haller yer almıştır. Bu durumlarda da deport kaldırma kararı alınabilir. Tüm bunlar somut olayın özelliklerine göre değerlendirilir. 

Sınırdışı Süreci ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Yukarıda deport süreci ile ilgili bilinmesi gereken temel meselelere değildik. Şimdi bu sürece ilişkin sık sorulan bazı soruları yanıtlayacağız.

Geri Gönderme Merkezindeki Yabancıların Hakları Nelerdir?

Geri gönderme merkezindeki yabancıların 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu madde 59 hükmüne, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına ve uluslararası anlaşmalara dayanan çeşitli hakları vardır. Kanunda ise şu hususlar yazar:

• Yabancı tarafından bedeli karşılanamayan acil ve temel sağlık hizmetleri ücretsi verilir.
• Yabancıya; yakınlarına, notere, yasal temsilciye ve avukata erişme ve bunlarla görüşme yapabilme, ayrıca telefon hizmetlerine erişme imkânı sağlanır.
• Yabancıya; ziyaretçileri, vatandaşı olduğu ülke konsolosluk yetkilisi, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği görevlisiyle görüşebilme imkânı sağlanır.
• Çocukların yüksek yararları gözetilir, aileler ayrı yerlerde barındırılır.
• Çocukların eğitim ve öğretimden yararlandırılmaları hususunda, Millî Eğitim Bakanlığınca gerekli tedbirler alınır.

Uygulamada geri gönderme merkezindeki muamele, orada bulunan kişiler tarafından çok olumlu anlatılmasa da bu sayılanlar yabancının temel haklarıdır. Bu haklara erişim için gerekli hukuki süreç başlatılabilir.

İstanbul’da Hangi Geri Gönderme Merkezleri Vardır?

İstanbul’da 3 adet geri gönderme merkezi vardır. Bunlar;

• Silivri Geri Gönderme Merkezi: Selimpaşa Merkez Mahallesi 2124 Sokak No:10 Silivri/İSTANBUL
• Çatalca Binkılıç Geri Gönderme Merkezi: Eski Kırklareli Yolu, Menekşe Sokak, Binkılıç Çatalca/ İSTANBUL
• Tuzla Geri Gönderme Merkezi: Akfırat Mah. Süleymaniye Bulvarı 140.Cadde No:65 Tuzla/İSTANBUL

şeklinde sıralanabilir. Bu geri gönderme merkezlerine alınan yabancılar, burada uzun süre durmamakta, yoğunluktan ötürü Türkiye’nin çeşitli illerindeki geri gönderme merkezlerine sevkedilmektedir.

Deport Kaldırma Sürecinde Avukatın Önemi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda deport kaldırma davası ile ilgili bilinmesi gereken temel meseleleri anlattık, sık sorulan soruları yanıtladık.

Deport kaldırma (sınır dışı kararına itiraz) sürecinde avukatın önemi oldukça büyüktür. Bu tür hukuki işlemler karmaşık ve belirli uzmanlık gerektiren konulardır. 

Deport süreci ile ilgili yasalar ve düzenlemeler karmaşıktır. Uzman bir avukat, bu yasaları bilir ve müvekkilinin haklarını nasıl koruyacağını, hangi savunma stratejilerini kullanacağını bilir.

Deport işlemini durdurmak veya ertelemek için gereken başvuruların ve belgelerin doğru ve eksiksiz bir şekilde hazırlanması gerekir. Uzman bir avukat, bireysel duruma uygun en etkili savunma stratejisini belirleyebilir.

Birçok kişi, sahip oldukları haklar veya seçenekler hakkında bilgi sahibi değildir. Deport avukatı, müvekkilinin haklarını ve mevcut seçeneklerini anlamasına yardımcı olabilir. Sınır dışı tehdidi, bireyler ve aileleri için oldukça stresli bir süreçtir. Avukat, bu süreçte bireyin ve ailesinin yanında olarak, hem hukuki hem de duygusal destek sağlar.

Kısacası, sınır dışı edilme süreci boyunca deneyimli bir deport avukatının rehberliği ve desteği, bireyin haklarını en iyi şekilde savunmasına yardımcı olabilir ve olumlu bir sonuç alınmasının şansını artırabilir. Bu nedenle önce avukata sormak ve ona göre hareket etmek gerekir.